De jaren 1926 -1942
Woltman en de
Veendammer Hypotheekbank.
Eigenaren: N. V. "Centrale Bank" gevestigd te Veendam 1926 - 1928. N. V. Bouw- en Handelmaatschappij "Alvana" gevestigd te Amsterdam 1928 - 1933.
N.V. "de Nederlandsche Spaarbank" gevestigd te Groningen, kantoorhoudend te Schiedam 1933 - 1942. Johannes Pieter Hendrik Woltman 1942.
Jan Jacob Woltman
rechtbanktekening door Jo Spier.
De Locomotief
12 07 1928
Johan Woltman
staande derde van links.
Voetbalvereniging V.V. Veendam, eerste elftal.
April 1921
Johan Woltman
01 04 1932
Het verhaal begint in Veendam met Jan Jacob Woltman.
Jan Jacob Woltman (Jan) (Veendam, 12 maart 1876 - Leiden, wonende te Rijswijk, 8 februari 1939, 62 jr.)
Zoon van Johannes Woltman (1839 - 1906) , achtereenvolgens koopman, kruidenier en zaakwaarnemer, en Arendina Atzema (1834 - 1922).
Trouwde
1) Veendam, 12 maart 1901, met
Marchina Niessina Vos (Veendam, 8 mei 1878 - 20 februari 1906, 27 jr.)
Jan Jacob had als beroep boekhouder.
Twee kinderen:
- Arendine Hillechine (Veendam, 21 juli 1901)
- Johannes Pieter Hendrik (Johan) (Veendam, 22 januari 1903)
2) Warffum, 22 oktober 1912, met
Anje Wiersum (Uithuizen, 05 10 1868 - Haren, 05 04 1934, 65 jr.)
Zij was weduwe van Nicolaas Willemsen. Jan Jacob had als beroep adjunctdirecteur.
Het huwelijk bleek al snel een vergissing.
Echtscheiding 21 november 1913
3) Loosdrecht, 10 augustus 1921, met
Reijertje van Zijtveld (Loosdrecht, ca.1884)
Jan was nu 45 jaar en bankdirecteur. Reijertje was 37.
Twee kinderen:
- Cathariena (Veendam, 24 mei 1922). Cathariena is geen spelfout.
- Hendrik (Hilversum, 1 augustus 1927).
Echtscheiding 27 juni 1934.
Arendine Hillechine Woltman zat in 1915 in de eerste klas van de H.B.S. en ging in september 1919 naar de Nieuwe Huishoudschool op de Gabriël Metsustraat 8 in Amsterdam. Ze woonde in het bijbehorende internaat. December 1920 werd ze ziek en keerde terug naar huis. 20 april 1927, ze was nu 26 jaar, vertrok ze van Hilversum, waar ze woonde bij haar vader en zijn nieuwe gezin, naar het Prinsengrachtziekenhuis in Amsterdam. Ze werd ingeschreven als verpleegster en woonde intern. In 1934 volgde ze een opleiding tot kraamverpleegster op de Rijkskweekschool voor vroedvrouwen, Camperstraat 17, ook in Amsterdam. Ze is nooit getrouwd.
Cathariena Woltman trouwde St. Jacobiparochie, juli 1961, met de weduwnaar Jacob van der Wal. Hij was tuinarchitect. Helaas stierf hij al negen jaar na hun huwelijk.
Van Hendrik Woltman is niets bekend.
Veendam
Veendam was een kleine stad, iedereen zal elkaar gekend hebben. Er was maar één winkelstraat, de Kerkstraat. Hier woonde Jan Jacob in 1890 met zijn oudere broer en twee oudere zusters. Vader was toen kruidenier en verdiende blijkbaar genoeg om zijn zoons een goede opleiding te geven. Broer Arend werd laborant en Jan Jacob begon zijn carrière als boekhouder bij de Nederlandsche Hypotheekbank.
Deze bank was opgericht in 1890 als Veendammer Hypotheekbank, maar al vrij snel werd de naam veranderd in Nederlandsche Hypotheekbank. Al die jaren was de Nederlandsche Hypotheekbank gevestigd aan het Beneden-Oosterdiep.
Nederlandsche Hypotheekbank met interieur.
Zo zal het interieur van de Veendammer Hypotheekbank
er ook uitgezien kunnen hebben.
Beneden-Oosterdiep
P.B. Kramer 1913
De Nederlandsche hypotheek bank.
Helemaal links de tuin van Sociëteit Veenlust.
1910
Veendam in 1927.
Het stadje had veel mooie plantsoenen, een hertenkamp en de prachtige tuinen van sociëteit 'Veenlust'. Woltman zal als bankdirecteur zeker lid geweest zijn.
Zoals je op de kaart ziet lag het midden in het centrum en grensde aan het Oosterdiep. De tuin met vijvers was vrij toegankelijk.
Zwembad en voetbalveld. Het gebouw heeft vòòr badhokjes en achter de tribune van het voetbalveld
1920
Sociëteit Veenlust
1912
Sociëteit Veenlust
Biljartzaal
ca. 1912
1901, 12 maart
Huwelijk te Veendam van Jan Jacob Woltman en Marchina Niessina Vos. Jan was 25 jaar en Marchina 22. Als beroep had Jan boekhouder. Zijn vader was zaakwaarnemer. De vader van Marchina was overleden, haar moeder was koopvrouw.
Huwelijksakte
1901, 21 juli
Geboorte dochter Arendine Hillechine. Het huwelijk was dus een 'moetje'. Ze woonden aan het Oosterdiep.
1903, 22 januari
Geboorte zoon Johannes Pieter Hendrik. Het gezin woonde nu aan het Westerdiep.
De tuin
1912
September 1905
De Veendammer Hypotheekbank werd opgericht in september 1905. De oprichtingsakte passeerde begin december. Directeur was mr. F.J. Tjabbes en adjunct-directeur J. Woltman jr. Commissaris van het eerste uur was Balster Hendrik Meiborg. We zullen nog van hem horen. Het vinden van een goed kantoorgebouw bleek ingewikkeld. De heren konden geen geschikt terrein kopen en voorlopig werden de zaken gedaan vanuit het huis van de wed. mevr. de Vlieg aan het Westerdiep.
Winschoter courant
19 09 1905
Het nieuws van den dag
20 09 1905
Alle commissarissen.
De Telegraaf
08 12 1905
1906, 20 februari
Op deze dag overleed Marchina Niessina Vos, slechts 27 jaar oud. Het gezin woonde nog steeds aan het Westerdiep. De kinderen waren peutertjes, vier jaar en net drie. Geen vier maanden later, in juni 1906, overleed ook de vader van Jan. Er zat weinig anders op dan zich vol op zijn werk te storten.
De eerste advertenties van de Veendammer Hypotheekbank.
Winschoter courant
26 05 1906
Boven de Nederlandsche Hypotheekbank en onder de Veendammer.
Nieuwe Veendammer courant
27 08 1907
1909, februari
In februari 1909 verhuisde de Veendammer Hypotheekbank naar de Kerkstraat.
Nieuwe Veendammer courant
17 02 1909
De Veendammer Hypotheekbank. Deze foto's zijn allemaal van de Kerkstraat.
Het oude bankgebouw
richtig west.
1909
Het oude bankgebouw richting oost. Het buurhuis links is de oude pastorie.
ca.1910
Het oude bankgebouw
richting oost.
Eerste huis links.
ca. 1911
Het net vernieuwde pand versiert voor het bezoek
van H.M.Koningin Wilhelmina aan de Veenkoloniën in juli 1912
Vanwege het schattige meisje met bloemen. Misschien is het wel Arendina...
1912
Richting west.
Tweede huis van rechts.
ca. 1918
Het ging voorspoedig met de Veendammer Hypotheekbank. En ook met Jan.
1911
December 1911 werd een aanbesteding uitgeschreven voor het verbouwen van de Veendammer Hypotheekbank. De nieuwbouw was vòòr juli 1912 klaar.
Nieuwsblad van het Noorden 28 12 1911
1912, januari
Advertentie met achtergrondinformatie commissarissen.
Nieuwsblad van het Noorden 12 01 1912
1912, 10 oktober
De statuten van de bank werden gewijzigd. Er zouden nu twee directeuren zijn. Adjunct directeur Jan Woltman werd nu mededirecteur, naast mr. F.J. Tjabbes. Over Jan Frederik Tjabbes later meer.
Algemeen Handelsblad
21 10 1912
1912, 22 oktober
Huwelijk te Warffum met Anje Wiersum.
Jan was nu 36 jaar en Anje 44. Ze was weduwe van Nicolaas Willemsen. Ze had een zoon (1891), een dochter (1892), nog een dochter (1894) en nog een zoon (1895). Haar man, landbouwer en later grossier, was, net als Jan's vrouw, overleden in 1906. Uiteraard trokken zij en de kinderen allemaal in bij Jan en zijn twee kinderen in Veendam.
Huwelijksakte
1913
21 november 1913 werd de echtscheiding uitgesproken. Al op 7 juli 1913 was via een 'akte van betekeenis' de echtscheiding aangevraagd. Het was dus een zeer kort huwelijk.
1916
Vanaf september 1916 tot na het faillissement van De Veendammer Hypotheekbank, vermelde de Nederlandsche hypotheekbank dat zij als eerste was opgericht, niet te verwarren met de nieuwkomer uit 1905. De advertenties verschenen al die jaren wekelijks in alle bladen. Heel anders dan de Veendammer hypotheekbank, die, zeker na 1922, nauwelijks meer adverteerde.
Algemeen Handelsblad
01 09 1916
Dit werd de volledige nieuwe tekst:
'N.B.Deze bank niet te verwarren met de 15 jaar later eveneens
te Veendam opgerichte Veendammer Hypotheekbank,'
Algemeen Handelsblad
01 09 1916
1919
In het jaar 1919 besloot de Veendammer Hypotheekbank dat het blijkbaar tijd was flink uit te breiden.
Er kwamen twee bijkantoren, in Amsterdam en Leeuwarden.
Algemeen Handelsblad
28 01 1919
19 april 1919 nam de Veendammer Hypotheekbank de Noord-Nederlandsche Hypotheekbank over. Deze bank, opgericht in 1916, die een goede reputatie had opgebouwd, was gevestigd op de Oude Ebbingestraat 38 te Groningen. De directeur en commissarissen werden vervangen door die van de Veendammer Hypotheekbank. In naam bleef de Noord-Nederlandsche Hypotheekbank zelfstandig bestaan. Er kwam nu ook een bijkantoor van de Veendammer hypotheekbank op de Oude Ebbingestraat.
Groninger dagblad
22 04 1919
Nieuwe Rotterdamsche
Courant 16 04 1920
Oude Ebbingestraat 38
Ca. 1919
5 mei 1919 werd te Veendam de Naamlooze Vennootschap Centrale Bank opgericht. Voorlopig werd er niets mee gedaan. Later bleken de kinderen uit Woltman's eerste huwelijk, Johan en Arendine, aandeelhouders te zijn (gemaakt).
5 september 1919 ging dochter Arendine naar de Nieuwe Huishoudschool op de Gabriël Metsustraat 8 in Amsterdam. Ze woonde daar intern. Ze had in Veendam de HBS voor meisjes gedaan (twee klassen) en was net 18 jaar. In maart 1920 is ze ziek geworden en naar huis gegaan.
Nieuwe Huishoudschool
leerlingenregister.
De cijfers gingen van 1 tot 4,
waar 4 het hoogste was.
Nieuwe Huishoudschool
1913
Linksonder bouw van de school,
midden Concertgebouw, daarnaast de
Amsterdamsche IJsclub en rechts Stedelijk Museum.
1907
1920
Februari 1920 introduceerden de Veendammer-, samen met hun tweelingbank de Noord-Nederlandsche hypotheekbank, een nieuwe manier om pandbrieven te kunnen innen. Ons Noorden schreef: 'Inderdaad, een prachtbelegging, voor welke invoering het bestuur der beiden Banken, dat het initiatief in dezen nam, een woord van hulde niet mag worden onthouden!'.
Ons Noorden
16 02 1920
Het Vaderland
16 02 1920
Provinciale Overijsselsche
en Zwolsche courant
25 05 1920
Maart 1920 werd de Nederlandsche Middenstands Hypotheekbank overgenomen. Deze bank was in augustus 1917 opgericht. In oktober 1917 was er een open sollicitatie naar een directeur. Ook de Nederlandsche Middenstands Hypotheekbank hield vanaf nu kantoor op de O. Ebbingestraat 38.
Nieuwe provinciale
Groninger courant
04 03 1920
De nieuwe courant
28 08 1917
Algemeen Handelsblad
13 10 1917
De jaarcijfers van de Veendammer- en de Noord-Nederlandsche hypotheekbank over het jaar 1919 waren uitstekend.
Algemeen Handelsblad
10 04 1920
Algemeen Handelsblad
16 04 1920
Woltman en Tjabbes werden op hun beurt commissarissen van de Nederlandsche Spaarpandbriefbank te Amsterdam.
Limburger koerier
18 06 1920
Het ging zo goed dat in een advertentie de Nederlandsche Hypotheekbank eenmalig werd teruggepakt door te schrijven 'Niet te verwarren met de 15 jaar VROEGER opgerichtte Nederlandsche Hypotheekbank'.
Leeuwarder courant
03 07 1920
1921
7 maart 1921 werd de akte van oprichting van de N.V. Noord-Hollandsche Hypotheekbank in de Staatscourant gepubliceerd. De zetel was gevestigd in Amsterdam. Directeur de heer J.W. P. Kardoes, één van de vier commissarissen Woltman. Al op 19 maart had J.P.G. Kok het agentschap van deze bank voor Haarlem en omstreken.
Kok had volgens eigen zeggen voor het eerst zakelijk contact met De Veendammer Hypotheekbank in 1921. Pas in 1923 ontmoette hij Woltman sr. persoonlijk (rechtbankzitting 16 06 1928).
De zaken van de Veendammer Hypotheekbank gingen in 1921 nog steeds zeer voorspoedig.
Leeuwarder courant
19 02 1921
Jaarverslagen
over 1920
Groninger dagblad
30 04 1921
Winschoter courant
07 05 1921
10 augustus 1921
Huwelijk te Loosdrecht met Reijertje van Zijtveld (Loosdrecht, ca.1884). Jan was nu 45 jaar, Reijertje was 37.
Huwelijksakte
Waarschijnlijk was dit het moment dat het gezin verhuisde naar de Hertenkamp 1. (Schoon)moeder Arendina Atzema woonde bij hen in.
Hertenkamp 1 waren eigenlijk 4 woningen met aangebouwde schuren, in 1916 ontworpen door architect J. Stuivinga.
De vier woningen
1917
Rechts de Ulo.
1925
De hertjes
1930
Vanuit het raadshuis.
Links Ned. herv. kerk, schoorsteen steenfabriek. Rechts Kerkstraat en H.B.S.
Ca.1920
Vanaf de Ned. Herv. Kerk
1920
November 1921 werd de Nederlandsche Spaarbank te Groningen opgericht. (Nederlandsche staatscourant 10 11 1921) Het adres was wederom de
O. Ebbingestraat 38, Groningen.
1922
24 mei 1922 werd, aan de Hertenkampstraat, dochter Cathariena geboren. Twee boekhouders tekenden de aangifte mee.
Geboorte akte
De Noord-Ooster
27 05 1922
22 september 1922 overleed, aan de Hertenkampstraat, Arendina Atzema, 87 jaar oud.
De Noord-Ooster
23 09 1922
Kerkhof Ned. Herv. Kerk
De bank(en) ging(en) nog steeds goed.
Jaarverslagen over 1921
Nieuwsblad van het Noorden 14 04 1922
Het Vaderland
19 04 1922
De banken van Wottman en Tjabbes (min de 'slapende' Centrale Bank).
Noord-Nederlandsche
hypotheekbank
Leeuwarder courant
15 05 1922
Ned. Mid.Hyp.bank
Nieuwsblad van het Noorden 17 08 1922
Nederlandsche Spaarbank
Nieuwe provonciale
Groninger courant
20 09 1922
Veendammer Hypotheekbank.
Nieuwsblad van het Noorden 04 12 1922
De vele pandbrieven die in omloop waren werden soms verkocht, geveild met een inboedel, en 1 keer zelfs gestolen bij een inbraak.
Pandbrief
Veendammer Hypotheekbank
02 08 1922
De Noord-Ooster
08 07 1922
aangeboden
Nieuwsblad van het Noorden 01 11 1922
Diefstal
De Tijd
29 06 1923
Veiling. nr. VII en VIII.
Nieuwsblad van het Noorden 18 07 1924
Ondertussen had Woltman / de Veendammer hypotheekbank ook bouwplannen in Veendam. Dit kwam goed uit, want de gemeente had grootse uitbreidingsplannen en verkocht bouwterreinen. Woltman kocht als eerste het achterste gedeelte van de pastorietuin naast de Veendammer van de Ned. Herv. Gem. Daarna kocht hij van de gemeente het terrein naast de pastorietuin en grond aan de Burgemeester de Hoopstraat. Ook het huis en erf aan de aan de andere kant van de oude pastorie aan de Kerkstraat werden gekocht. Dit was allemaal naast en achter de Veendammer Hypotheekbank.
De Noord-Ooster
14 09 1922
Gemeenteraad
De Noord-Ooster
24 10 1922
1923
Gezocht dienstbode.
De Noord-Ooster
06 01 1923
Nieuwjaarstoespraak
burgemeester over de
Uitbreiding.
Groninger dagblad
03 02 1923
De verkoop van het stuk grond naast de pastorie aan Woltman werd door de gemeente ingetrokken.
Nieuwsblad van het Noorden 02 02 1923
Koop huis met erf en tuin
aan de Kerkstraat. Dit huis stond aan de andere kant van de oude pastorie.
De Noord-Ooster
28 04 1923
Stuk grond naast pastorie.
Verkocht aan Veendammer Hypotheekbank, niet Woltman.
De Noord-Ooster
05 05 1923
Koop grond
Burgemeester de Hoopstraat.
Nieuwe provonciale
Groninger courant
14 07 1923
De banken deden het nog steeds goed, al had de Veendammer een kleine tegenslag omdat drie debiteuren failliet waren gegaan.
Algemene vergadering aandeelhouders
Winschoter courant
12 04 1923
Jaarverslagen over 1922
De Noord-Ooster
05 04 1923
Woltman had echter niet alleen grond in Veendam gekocht, maar ook een 'Riant gelegen villa met fraaien tuin' aan de Ubbo Emmiussingel 2 te Groningen. Eind november verhuisde het gezin Woltman. Misschien kon zijn vrouw niet aarden in Veendam, misschien omdat Woltman het hoog in de bol kreeg, misschien de invloed van J.P.G. Kok... Maar het was nogal een grote stap.
Ons Noorden
15 09 1923
Ubbo Emmiussingel 2
Groningen.
1929
Maar ook mr. F.J. Tjabbes blijkt eind 1923 met zijn gezin verhuisd van Veendam naar Groningen. Zij gingen wonen in een iets eenvoudiger huis, aan de Praediniussingel 29. De heren bankdirekteuren hadden op dit moment een Brennabor, open, zwart donkerblauw, 6 zitpl (Woltman) en een Adler
Limousine Landaulette, blauw, 6 zitpl. (Tjabbes) om comfortabel heen en weer naar het kantoor van de Veendammer Hypotheekbank te rijden.
Woltman ruilde zijn wagen in 1924 in voor een Studebaker. Deze laatste wagen was regelrecht uit door J.P.G kok opgerichtte Studebaker garage in Haarlem. NB Woltman kocht de auto's op eigen naam en adres, Tjabbes sinds 1919 op naam van de zaak (de Noord-Nederlandsche hypotheekbank).
Praediniussingel 29
Huis helemaal rechts.
Groningen.
1905
1924
De GEKO garage van J.P.G. Kok.
Woltman sr.was naast Kok aandeelhouder
maar schonk zijn aandelen aan zoon Johan.
Haarlem's Dagblad
26 04 1924
De banken.
Jaarverslagen
Nieuwsblad van het Noorden 28 02 1924
De tweelingbank
Nieuwsblad van het Noorden 01 03 1924
J.P. G. Kok verhuisde al zijn maatschappijen van Schoten naar Heemstede.
Daaronder ook het enige bijkantoor van de Nederlandsche Spaarbank.
Nieuwe Haarlemsche Courant 30 09 1924
Dienstbode gevraagd. 'Wasch buitenhuis' was standaard in deze jaren.
De Noord-Ooster
01 04 1924
De huizen- en grondhandel in Veendam
Over de Burgemeester
de Hoopstraat
Nieuwsblad van het Noorden 01 07 1924
Er gaat gebouwd worden.
Drie flinke burgerwoningen.
De Noord-Ooster
27 11 1924
Nog een kwestie.
Nieuwsblad van het Noorden 25 10 1924
De kwestie uitgelegd.
Het adres werd 3 -11 - 1924 inderdaad afgewezen. De Centrale Bank was de nieuwe koper.
Groninger dagblad
25 10 1924
Johan woltman, hij was nu 21 jaar, richtte een badmintonclub op. Het zou een levenslange passie van hem zijn.
Nieuwsblad van het Noorden 18 09 1924
1925
25 april 1925 werd er een bijeenkomst gehouden van aandeelhouders van de Veendammer Hypotheekbank. De commissarissen, waaronder Meiborg,
die tevens voorzitter was van de vergadering, hadden daartoe opgeroepen. Het ging om het opkopen van Woltman van aandelen van zowel de Veendammer- als de Noord- Ned. Hypotheekbank om zo een meerderheid te krijgen en de bank te kunnen splitsen. Dit in samenwerking met de heer J.P.G Kok en zijn consortium dat volgens Woltman 'beschikt over tonnen goud en de deelnemers zijn geen sjappies'.
Hieronder staan twee verslagen van deze vergadering, omdat ze allebei andere details hebben over uitspraken van Woltman. De heer J.P.G Kok was ook aanwezig en wilde het woord voeren maar werd door voorzitter Meiborg gekwalificeerd als 'handlanger' en mocht niet spreken.
De Noord-Ooster
28 04 1925
Vervolg
De Noord-Ooster
28 04 1925
Nieuwsblad van het Noorden 27 04 1925
In deze zeer emotionele vergadering bleek o.a.dat Woltman aan suikerziekte leed. Hij had in 19 jaar geen vakantie gehad maar wilde nu om gezondheidsredenen enige tijd rust. Er was op de bank de laatste tijd toch 'geen slag te doen ', dit in tegenstelling tot de Nederlandsche Hypotheekbank. In werkelijkheid was hij bezig met de verhuizing naar Hilversum, waar hij ook op hint: 'hij was toch niet gedwongen te Veendam te wonen, andere bankdirecteuren wonen in 't Gooi'. Helemaal afscheid van Veendam had hij niet genomen want hij wenste tegelijkertijd 'als een eerlijk man begraven te worden te Veendam'.
Nog een veelzeggende uitspraak van een emotionele Woltman : 'Ik wilde een positie voor mijn zoon, maar dan niet onder den heer Meiborg, die heeft al 19 jaar tegen mij gekankerd.'
29 april 1925 werd de Groningse villa van Woltman verkocht.
Nieuwsblad van het Noorden 29 04 1925
Woltman en zijn gezin woonden sinds juni 1925 in villa 'Hilverhouse' op de 's Gravelandscheweg 76b te Hilversum, in het Gooi.
Villa Hilverhouse
ca. 1926
Misschien tijd om de heren Meiborg en Tjabbes beter te leren kennen.
Balster Hendrik Meiborg, landbouwer, (Veendam, 17 augustus 1871 - Veendam, 5 juni 1953, 81 jr.)
Zoon van Hindrik Meiborg, landbouwer, en Lammechien de Boer.
Trouwde 20 november 1903 te Veendam met zijn nicht Alida Hinderika Bakker (1878 - 1969, 90 jr.)
Kinderen: Hendrik Jan (januari 1905 ) en Berta Lammechina (oktober 1906 )
De familie Meiborg was bepaald niet armlastig. Ze bezat een mooie, villa-achtige boerderij aan het Westerdiep. Balster was 25 jaar lid van de gemeenteraad en kerkvoogd van de Ned. Hervormde Gemeente. Verder was hij lid van tal van commissies, maar die van de Veendammer Hypotheekbank was tot 1928 wel de belangrijkste en waarschijnlijk de best betaalde.
B.H. Meiborg.
ca. 1930
Kerkvoogden
Ned. Herv. Kerk
Meiborg zittend,
links vooraan.
ca. 1930
Gemeenteraad. Meiborg
zittend, links vooraan.
zittend uiterst rechts TH.Zuiderweg.
ca. 1913
Herdenking 25-jarig raadslidmaatschap van Meiborg.
zittend links naast burgemeester. Zuiderweg staand, elfde v. limks.
02 08 1931
Thomas Zuiderweg was ook een commissaris van de Veendammer- en Noord Ned. Hypotheekbank.
Mr. Frederik jan Tjabbes, bankdirecteur, (Veendam, 7 september 1877 - Haarlem, 26 oktober 1955, 78 jr.)
Zoon van Pieter Tjabbes, landbouwer, en Stijntje Doewes.
Frederik Jan was de jongste van zeven kinderen. Al zijn broers werden, net als papa, landbouwer. Hij ging echter naar de universiteit van Amsterdam en studeerde in juli 1905 af in de rechtswetenschap.Voor hij bankdirecteur werd werkte hij een tijd als advocaat-procureur.
Hij trouwde 9 maart 1911 te Wildervank met Everdina Tonnisje Henderika Jantina Oosterwijk (1887 - 1948, 60 jr.)
In Veendam woonden ze aan het Boven Oosterdiep waar ze in 1915 al telefoon hadden. Eind 1923 verhuisden ze naar Groningen.
Kinderen: Peter Thomas (februari 1912 ) en Alida Jantina (februari 1917). In Groningen werd op 5 januari 1924 nog een zoon geboren, Jan Frederik.
De N.V. Noord-Nederlandsche Hypotheekbank werd in juli 1939 failliet verklaard en directeur Tjabbes en commissaris Meiborg stonden terecht wegens verduistering.
We gaan verder met het tumultueuze jaar 1925:
Algemene vergadering aandeelhouders en jaarverslag van de Veendammer.
Nieuwsblad van het Noorden 02 06 1925
Er is een vermoeden dat de Veendammer naar Hilversum gaat en de Noord Ned.
Hypotheekbank terug naar Groningen.
De Noord-Ooster
18 06 1925
Nieuwsblad van het Noorden 16 06 1925
Juli 1925 was het dan zover. De Veendammer- en de Noord-Ned. Hypotheekbank werden gescheiden. Woltman kreeg eervol ontslag als directeur van de Noord- Ned. hypotheekbank. Nieuwe adjunctdirecteur, naast Frederik Jan Tjabbes, werd Pieter Thomas Tjabbes, zijn neef en broer van de bekende dorpsarts Thomas Tjabbes. Het hoofdkantoor ging weer naar Groningen. Het hoofdkantoor van de Veendammer Hypotheekbank zou inderdaad naar Hilversum gaan. De statuten van de Veendammer werden veranderd, in plaats van twee was er maar een directeur. Dat was de heer Woltman. Het ging uiteindelijk precies zoals hij bedacht had.
Groninger dagblad
17 07 1925
in augustus schonk Woltman F500,- aan de Ned. her. Kerk in Veendam.
De Noord-Ooster
06 08 1925
Advertentie van de Noord-Nederlandsche Hypotheekbank met een nieuw logo en naam van de nieuwe directeuren.
Noord Ned. Hypotheekbank
De Noord-Ooster
06 08 1925
Raar verhaal over zoon Woltman, Johan. Hij bezat dus ook een auto.
Provinciale Overijsselsche
en Zwolsche courant
16 10 1925
In een buitegewone alg. verg. van aandeelhouders van de Veendammer Hypotheekbank werd in de vacature van mr. F. J. Tjabbes, de zoon van Woltman, Johannes Pieter Hendrik (Johan), benoemd. Hij was nu in een klap mededirecteur van een bank.
De Noord-Ooster
12 11 1925
De overige banken: De Nederlandsche Middenstands-hypotheekbank ging naar Haarlem. De oude directeuren, Woltman en Tjabbes, stapten op. Nieuwe directeur werd S. van Dam. Nieuwe commissarissen o.a. Woltman en Kok. Ook de Centrale Bank kreeg, wegens aftreding van het oude bestuur, een nieuwe directeur: Kok. Woltman werd commissaris. Het hoofdkantoor werd verplaatst naar Aardenhout, gemeente Bloemendaal. En tenslotte de Nederlandsche Spaarbank. Die bleek in april 1926 van Groningen geruisloos meeverhuisd naar het kantoor van Woltman te Hilversum. Zoon Johan Woltman was in 1927 directeur. Vier van de vijf banken waren nu in handen van Woltman en Kok.
Ned. Mid. Hyp. bank..
Haarlem's Dagblad
19 12 1925
Ned. Mid. Hyp. bank..
Verplaatsing kantoor.
Nieuwsblad van het
Noorden 24 12 1925
Centrale bank.
De Noord-Ooster
19 12 1925
Nederlandsche Spaarbank
Arnhemsche courant
15 06 1926
1926
Het enige wat we eigenlijk weten van Rijertje van Zijtveld is wanneer ze weer een advertentie plaatste voor een dienstmeisje.
Zutphensche courant
20 03 1926
6 april 1926 werden de kantoren van de Veendammer Hypotheekbank verplaatst naar Hilversum.
De Noord-Ooster
01 04 1926
De kantoren werden gevestigd op de 's Gravelandscheweg nr. 75. Het stond tegenover villa 'Hilverhouse'. De straat werd opengebroken om een telefoonverbinding tussen de twee villa's te maken. Het kantoor had binnen 'indirekt' licht, wat een nieuwigheid was.
's Gravelandscheweg 75
De veendammer Hypotheekbank had ook het koetshuis van de villa 'Heuvelhoeve' op de 's Gravelandscheweg gekocht. Woltman liet het koetshuis slopen om er een villa voor zijn oogappeltje Johan te laten bouwen. Architect was P.J. Verschuijl. Er kwam ook een overdekte badmintonhal.
De 's Gravelandsche weg
en zijn bewoners.
W. Engel 2005
'Ons Hoekje'
1927
'Ons Hoekje'
ca. 1930
Het voormalig kantoor van de Veendammer Hypotheekbank op de Kerklaan in Veendam werd verkocht aan de Nutsspaarbank.
Nieuwsblad van het Noorden 15 05 1926
Jaarverslag van de Veendammer hypotheekbank over het jaar 1925. De bank sloot het jaar 1925 af met een verlies- saldo.
Nieuwsblad van het Noorden 01 06 1926
Maar er ontstonden meer problemen.12 april was te Haarlem de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering en aansluitend nog een 'Buitengewone Algemeene Vergadering' van de Nederlandsche Middenstands Hypotheekbank. Verontruste kleine aandeelhouders vormden een Comité van Actie.
4 juni was er een protestvergadering te Groningen.
Oproep reguliere aandeelhouders
vergadering.
Nieuwe Haarlemsche courant 27 03 1926
Verslag vergadering.
Algemeen Handelsblad
15 04 1926
Oproep tot protest.
Nieuwe provinciale
Groninger courant
03 06 1926
Verslag van de
protestvergaderiing.
De Tijd
05 06 1926
Nogmaals maar nu iets
formeler en degelijk.
Er werd een rechtskundig adviseur
ingeschakeld.
Algemeen Handelsblad
05 06 1926
Waarschuwinng van het hypotheekbankbedrijf
betreffende de Ned. Mid, Hyp.bank en Ned. Spaarbank.
Nieuwe Rotterdamsche
courant 11 06 1926
De directie werd gedwongen een nieuwe vergadering uit te schrijven. Er volgde een kleine aandelenoorlog, want wie de meeste aandelen bezat had het meest te vertellen. De vergadering werd uiteindelijk vastgesteld op woensdag 7 juni in de Industriële Club te Amsterdam. Tot grote woede van de vele aandeelhouders in het noorden van het land. Zij zouden nu een voorvergadering gaan houden in Krasnapolsky. De bank kwam 23 juni met een voorstel, er zou een 'commissie van onderzoek' worden ingesteld. Het comité vam actie waarschuwde er niet op in te gaan.
Nieuwe provinciale
Groninger courant
15 06 1926
Er zijn nu 400 aandelen in handen van het comité van actie.
Algemeen Handelsblad
17 06 1926
Nieuwe provinciale
Groninger courant
23 06 1926
Het voorstel van de directie en reactie comité van actie.
Algemeen Handelsblad
25 06 1926
Waarschuwing om niei mee te gaan met het voorstel
Algemeen Handelsblad
25 06 1926
Het comité van actie is er helemaal klaar voor.
Nieuwsblad van het Noorden 05 07 1926
1 juni 1926 kocht de Centrale Bank te Veendam ons pand, Nieuwe Gracht 11, van de N.V. Nederlandsche Credietbank.
7 juni 1926. De allesbepalende vergaderingen over de handel en wandel van de directie van Nederlandsche Middenstands Hypotheekbank.
Alle kranten schreven erover, hieronder de meest volledige verslagen. Het valt op dat De Noord- Ooster het comité van actie belachelijk maakte door te schrijven dat in ieder geval één van de heren een borreltje teveel op had. De juridisch adviseur van de bank was mr. W de Rijke. Hij zou vanaf 1 maart 1928 kantoor houden op de Nieuwe Gracht 11. Na de vergadering gingen beide partijen tevreden naar huis. De gladde praters Woltman en Kok hadden de zaak weten te sussen. In juni 1928 werd de bank in het kielzog van De Veendammer Hypotheekbank failliet verklaard.
De voorvergadering in Krasnapolsky.
Algemeen Handelsblad
08 07 1926
De hoofdvergadering.
Nieuwe Haarlemsche courant 08 07 1926
Extra verslag 'van bevriende zijde
toegezonden'.
De Noord-Ooster
01 04 1926
Faillietverklaring.
Middelburgsche
courant 14 06 1928
Woltman was ondertussen gewoon aan het werk. Als directeur van de Veendammer Hypotheekbank kocht hij alle 14 villa's van het park Meerwijk te Bergen. Park Meerwijk was een totaalproject van vrijstaande woonhuizen ontworpen door architecten van de Amsterdamse School. Ze werden tussen
1917 en 1918 gebouwd. Het project baarde veel opzien in binnen- en buitenland. Kok bood in juni 1927 een van de villa's aan voor F 6000,-.
Nieuwe Hoornsche courant 06 05 1926
15 september 1926 verloofde zoon Johan zich met Martje Drewes.
Algemeen Handelsblad
15 09 1926
Martje Drewes (Amsterdam, 15 september 1904)
Dochter van Geert Drewes (aug. 1871 - jan.1947), handelsreiziger en later kunsthandelaar, en Eefke Goudberg (feb. 1876 - 29 dec. 1943).
Geert en Eefke kwamen uit Groningen en woonden sinds mei 1904 in Amsterdam. Martje's enige broer, Johannes, werd in 1901 in Groningen geboren.
Kinderen:
Eefje Diny (Amsterdam, 7 aug. 1928)
Onno Wilhelm (Amsterdam, 22 juli 1931)
Weteringschans 77-79
Amsterdam
ca. 1924
De pui van nummer 79, in de stijl van de Amsterdamse School, dateert uit 1919 en werd ontworpen door Guillaume la Croix. De pui had oorspronkelijk een donkere kleur maar is nu overgeschilderd. Opdrachtgever voor de pui was de kunsthandel, lijstenmaker en vergulderij J.S. Fetter & Co., die hier in december 1919 de deuren opende. De firma kwam over van Vijzelstraat 126. Eigenaar van Fetter & Co. was Geert Drewes (Groningen 1871 - Amsterdam 1947). Hij was in 1904 een firma aangegaan met de spiegelmaker J.S. Fetter. Na het ontbinden daarvan in 1909 kon Drewes de firma voortzetten onder de naam van Fetter.De kunsthandel werd in 1951 opgeheven
1927
15 januari 1927 kreeg de N.V. Centrale Bank toestemming van de gemeente Haarlem de Nieuwe Gracht 11 te verbouwen tot kantoorruimten.
Jaarverslag van de Veendammer Hypotheekbank over het jaar 1926. De cijfers zijn nòg slechter dan die over 1925. Directeur van de N.V. Beleggings-Maatschappij 'Noord-Holland' was J.P.G. Kok. Deze maatschappij werd later een 'stroppen- maatschappij' genoemd. Ze kocht de stroppen op voor de Veendammer Hypotheekbank.
Algemeen Handelsblad
26 04 1927
Kortere versie.
Nieuwsblad van het Noorden 26 04 1927
13 april 1927 schreef dochter Arendine Hillechine, nu 26 jaar, zich in als verpleegster bij het Prinsengrachtziekenhuis in Amsterdam. Al op 20 april kwam ze daar intern. Het is raar dat ze niet als leerlingverpleegster stond igeschreven. Misschien heeft ze, nadat ze in 1920 terugkwam van de huishoudschool, nog een opleiding gedaan. Ze bleef werkzaam in het Prinsengrachtziekenhuis tot januari 1934.
Register
Prinsengracht
ziekenhuis.
Prinsengrachtziekenhuis
Collectie Atelier
J. Merkelbach
1934
17 mei 1927. Huwelijk Johan Woltman en Martje Drewes te Amsterdam. Johan was 24 jaar, Martje 22. Johan en zijn vader hadden als beroep
'Directeur eener bankinstelling'. Het werd groots gevierd. Na de verloving ook nog de ondertrouw en het huwelijk zelf.
Algemeen Handelsblad
03 05 1927
Huwelijksakte
Algemeen Handelsblad
17 05 1927
De (verplichte) melding uitloting pandbrieven van de Veendammer. Directie: J.Woltman jr. en J.P.H. Woltman.
De Noord-Ooster
21 05 1927
Oproep buitengewone vergadering van aandeelhouders der Veendammer Hypotheekbank op 25 juni. Het ging om de benoeming van nieuwe directeur en commissarissen.
Utrechts provinciaal en
stedelijk dagblad
16 06 1927
Het jaarverslag van de Nederlandsche Spaarbank. Deze bank deed het vooralsnog uitstekend. Directeur: Johan.
De Noord-Ooster
02 07 1927
Net als zijn vader en J.P.G. Kok hield Johan nu ook een openbare verkoping van huizen. Het waren geen villa's maar gewone huizen en winkels in Schoten, Haarlem. Waarschijnlijk was dit het oude plan van Kok om het gebied te ontginnen en vorm te geven in de tijd dat hij er de GEKO-garage liet bouwen.
Nieuwe Haarlemsche courant 12 07 1927
25 juni 1927 traden de directie en commissarissen van de Veendammer Hypotheekbank af. De nieuwe directeur werd A.C. Möhring, wonende in Den Haag. De zetel van de Veendammer Hypotheekbank werd gevestigd aan het Frederiksplein te Amsterdam.
De Noord-Ooster
14 07 1927
27 juni 1927 schreef de nieuwe directeur Möhring 965.000 aandelen van de Veendammer Hypotheekbank over naar de N.V. Disconto Bank voor Credietinstellingen te Den Haag. Directeur van deze bank was de heer Liebermann.
1 augustus 1927 kregen Jan Woltman en Reijertje van Zijtveld een zoon: Hendrik.
De Gooi-en
Eemlander
04 08 1927
Er volgden een paar maanden rust. Woltman en zijn vrouw, hun dochtertje van 5 en net geboren zoon in Villa 'Hilverhouse'. Oudste dochter Arendine verpleegster in Amsterdam en zoon Johan, net getrouwd, in de kapitale Villa 'Ons Hoekje'.
Weer een oproep voor een buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders van de Veendammer Hypotheekbank op 10 november. Er moest een tweede directeur benoemd worden.
De Gooi-en
Eemlander
31 10 1927
Er is geen verslag van deze vergadering te vinden in de kranten. 30 november was er alweer een nieuwe vergadering. Ditmaal trad een van de twee net benoemde nieuwe directeuren af en moest er weer een nieuwe gekozen worden...
De Gooi-en
Eemlander
19 11 1927
Ook van deze vergadering is geen openbaar verslag.
2 december 1927 wel een bericht in alle kranten, over een 'een eigenaardige aanbesteding'. De N.V. Beleggings Maatschappij Noord-Holland was van J.P.G. Kok. De N.V. Marabu hoogst waarschijnlijk ook, maar er is verder helemaal niets van deze N.V. bekend. De Veendammer Hypotheekbank stond garant. De nieuwe directeur bleek N. M. Meynema te heten.
Het Vaderland
02 12 1927
3 december 1927 werd Johan veroordeeld wegens te hard rijden (artikel 22a der Motor-en Rijwielwet). Zijn rijbewijs werd vanaf 18 december zes maanden ingenomen.
Nederlandsche
staatscourant
31 12 1927
Donderdag 15 december 1927 zou er weer een vergadering zijn van de Veendammer Hypotheekbank in het Palace Hotel te Hilversum. Ditmaal was het een bestuursverkiezing. Er kwamen echter steeds meer pandbriefhouders naar voren die geen vertrouwen meer hadden in de bank. Er werd nu gesproken over het oprichten van een beschermingscomité.
De firma Brand was de eerste.
Het Vaderland
19 12 1927
De Telegraaf
23 12 1927
Al een aardig overzicht van de gebeurtenissen.
De Noord-Ooster
24 12 1927
23 december 1927 werd er inderdaad, zoals indertijd het Comité van Actie tegen de Ned. Middenstands Hyptheekbank, een Beschermings-Comté voor pandbriefhouders van de Veendammer Hypotheekbank opgericht. 29 december volgde een definitief comité. Het werd al snel duidelijk dat de Veendammer Hypotheekbank F. 6,4 miljoen verloren had. Waarschijnlijk in de laatste maanden, nadat Woltman en zoon teruggetreden waren uit de directie. Maar toch, in hoeverre waren ze mede schuldig? De onthullingen waren hoe dan ook schokkend. De term 'gestie' = beheer, beleid.
Het voorlopig comité.
Haagsche courant
24 12 1927
Het defintive comité.
Dit was de versie van de meeste kranten.
Haagsche courant
30 12 1927
De Telegraaf week
iets af maar had weer andere informatie.
De Telegraaf
30 12 1927
De Veendammer Hypotheekbank was druk met andere zaken. Er kwam een oproep aan pandbriefhouders om een commissie van twee personen te benoemen 'zoals bedoeld in art. 37 der statuten tweede alinea'. Elk bedrag van F 1000 aan pandbrieven gaf recht op een stem. De vergadering, 7 januari 1928 in het Palace Hotel te Hilversum, zou niet meer doorgaan.
De Vereeniging van directeuren van Hypotheekbanken had inderdaad al 11 juni 1926 gewaarschuwd voor de Veendammer Hypotheekbank.
Nieuwsblad van het Noorden 31 12 1927
1928
In 1928 stortte heel het kaartenhuis in elkaar. 5 januari 1928 werd de Veendammer Hypotheekbank failliet verklaard. 6 januari werden vader en zoon Woltman aangehouden in Amsterdam en overgebracht naar het huis van bewaring. 20 april 1928 werden in Hilversum de inboedel van villa 'Hilverhouse' en de inventaris van het kantoor geveild. inclusief 'de pracht auto "Mercedes-Benz" model 1928'. De heer J.P.G. Kok speelde een belangrijke rol als getuige in de rechtzaal.