Ten half vier ure kwam de generaal, baron VAN MERLEN (van de divisie Batave-Belgen, onder het bevel van den luit. generaal, baron COLLAERT) met zijne brigade ligte ruiterij sterk 1,100 paarden en eene sectie artillerie opdagen; terwijl de divisie PICTON, sterk 7,700 man, in 12 bataillons verdeeld, benevens 2 batterijen met 12 vuurmonden, op het zelfde oogenblik van Brussel komende, bij Quatre-Bras deboucheerde.

De generaal VAN MERLEN ging tusschen het bosch Bossu en den straatweg van Brussel. PICTON vormde zijne divisiën op twee liniën, ieder van 6 bataillons: de eerste op den straatweg naar Namen, de regter zijde naar Quatre-Bras en de linker naar een' weg die van dien straatweg naar Sart-Dame-Avelines geleidt.

VAN MERLEN zijne beweging uitvoerende, had PICTON de zijne nog niet volbragt, toen de prins van ORANJE, meer en meer gedrongen door Foy en BACHELU, gebruik maakte van de versterking, die hij ontvangen had, om de helling van Quatre-Bras schoon te maken. Hij gelastte den generaal VAN MERLEN, die met zijne brigade, bestaande uit een regiment huzaren No 6 (Hollanders) en het Belgisch regiment chevaux-legers No. 5 in zijne nabijheid was, met het eerstgemelde regiment op twee bataillons Franschen te chargeren, die bij den straatweg in carré stonden en door hunne tirailleurs ondersteund meer en meer vooruitkamen; terwijl hij de chevaux-legers, in geval van mislukking, bij zich in reserve hield.

Deze poging was echter niet gelukkig. De kolonel DE FAUDOAS met het 6de regiment jagers te paard, gevolgd door het 5de regiment lanciers, viel het 6de regiment Hollandsche huzaren hevig aan, wierp het overhoop, en tastte vervolgens de infanterie, die hen ondersteunde, aan, verstrooide deze en sabelde de artilleristen op hunne stukken neêr.

De prins dit bemerkende, gelastte den kolonel EDOUARD DE MERCX met zijn regiment (het regiment chevaux-legers No. 5) de charge tegen de Fransche ruiterij te hervatten. De kolonel gaf hierop den majoor graaf DE Looz VAN CORSWAREM het bevel, om met een gedeelte van het regiment de terugtrekkende infanterie te ontzetten; terwijl hij, in persoon op den straatweg van Charleroi, met het andere gedeelte, het 6de regiment jagers te paard, dat het dubbele van zijne sterkte was, chargeerde. Drie malen reed hij in volle ren er door heen en deed op nieuw twee achtereenvolgende charges, en na gedurende langer dan drie kwartier uurs met den sabel gevochten te hebben, noodzaakte hij de jagers te vlugten. Toen de chevaux-legers zich vervolgens achter Quatre-Bras wilden terug begeven, om de orde der door elkander geraakte manschappen te herstellen, werd er door een bataillon Engelsche infanterie hevig op hen gevuurd. Deze waren in de vooronderstelling, dat het jagers van het 6de regiment voornoemd waren, omdat de uniform van deze beide regimenten, groen met gele uitmonstering, met uitzondering van witte epauletten, die de jagers hadden, ligt tot deze vergissing aanleiding gaf.

De kolonel DE MERCX, door eenen onverzadelijken moed bezield, ontving in dat gevecht vier wonden, zijn paard werd onder hem doodgeschoten en hij zelf bewusteloos door den hevigen val van het slagveld weg gedragen. De ritmeester VAN REMOORTER kreeg, nadat hij verscheidene charges aan het hoofd van zijne kompagnie gedaan had, in de verwarring een sabelsteek door het lijf, van een' wachtmeester, die vroeger in Fransche dienst bij zijne kompagnie gestaan had, en vervolgens werd zijn paard onder hem doodgeschoten. De officieren (althans de ritmeesters, alle oude officieren van het voormalige Fransch keizerlijk leger, die verscheidene veldtogten hadden medegemaakt) onderscheidden zich uitstekend, terwijl de onder-officieren en chevauxlegers, waaronder de helft van het regiment, die met het Fransche leger lief en leed hadden gedeeld, bezield door eenen goeden geest en welke ook eene bijzondere dapperheid aan den dag legden, bij den afloop van het gevecht, door hunnen jongen veldheer, prins WILLEM van ORANJE, begroet werden.

Bij de eerste uitdeeling van de militaire Willems orde, ontving de kolonel DE MERCX de orde van de 3de klasse, terwijl het regiment er 27 kreeg, waarvan aan schrijver dezes er ook eene ten deel viel. Later werden nog verscheidene anderen daarmede bevoorregt (1)

(1) Daar de officieren, om ons zoo eens uit te drukken, zich allen onderscheiden hebben, en wij niet gaarne eene uitzondering willen maken voor sommigen, wier namen ons ontschoten zijn, hebben wij gedacht, dat het beter ware geene namen op te noemen, ten einde allen mogelijken aanstoot te vermijden door sommigen niet te vermelden. Evenwel kunnen wij ons niet onthouden iets opmerkenswaardigs hier aan te stippen en wel het volgende.

Hier boven zeiden wij, dat het grootste gedeelte van het regiment, zoo officieren als onderofficieren en chevaux-legers, oude dienaren van het Fransche leger waren, en dat de uniform, op een niets beduidend verschil na, (witte epauletten) dezelfde van het 6de regiment jagers te paard was. Toen de kolonel DE MERCX op dat Fransche regiment chargerende het te gemoet snelde, ging er een algemeene kreet onder hen op: à nous Belges à nous! en verscheidene namen van officieren en onderofficieren uitroepende, die zij op de voorposten, toen het regiment chevauxlegers op de grenzen in de nabijheid van Bergen gekantonneerd was, hadden gezien en gesproken, terwijl het een koddig gezigt opleverde, toen de beide regimenten door elkander vermengd, man tegen man sabreerden. Zoo bevonden zich, om er maar eenigen te noemen, de ritmeester DELENNE, bekend als een dapper sabreur tegen over een zijner oude krijgsmakkers van Frankrijk; de ritmeester VAN REMOORTER voornoemd, tegenover een oud onderofficier van zijne kompagnie in Fransche dienst, van wien hij de hierboven vermelde sabelsteek dwars door het lijf kreeg; de opperwachtmeester COURTIN, de wachtmeesters BOCKMANS en LENOIR, alsmede nog zoo vele anderen, die ons niet te binnen schieten, vochten regts en links met elkander als woedenden, zonder te bedenken, dat zij vroeger éénen vorst en één land dienden. Wij zelven bevonden ons ook in de zelfde positie.